Everything wrong with Piela, czyli o zaprzeczaniu globalnego ocieplenia słów kilka

W ostatnich dniach dowiedziałem się, że część naukowców z Wydziału Chemii UW powątpiewa w doniesienia o globalnym ociepleniu klimatu, które w tym momencie jest już naprawdę dobrze udokumentowane. Jak się okazuje, bycie profesorem chemii nie czyni nikogo ekspertem we wszystkich dziedzinach.

 Ja sam, skromny doktorant, tym bardziej w żadnym razie nie jestem ekspertem w dziedzinie ziemskiego klimatu, ale nie jest nim również prof. Lucjan Piela, wybitny polski chemik i autor podręcznika "Idee chemii kwantowej".

http://www.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2014/03/156luty2012.pdf

(Strona 52, dział OPINIE)

Powyższy artykuł w biuletynie UW prof. Piela napisał wraz z prof. Leszkiem Marksem z Wydziału Geologii UW. Warto na wstępie zauważyć, że autorzy przytaczają różne dane i przeprowadzają obliczenia, ale brakuje w tym felietonie (trudno to nazwać inaczej) odniesień do odpowiednich źródeł, z wyjątkiem raportu IPCC, na który autorzy powołują się dość wybiórczo.

Uczciwie zaznaczam, że ten tekst również nie jest publikacją naukową z prawdziwego zdarzenia i w żadnym razie nie wyczerpuje tematu globalnego ocieplenia. To jedynie odpowiedź na artykuł, który nieuczciwie wykorzystuje autorytet związany z tytułem naukowym i nie jest poparty żadnymi danymi eksperymentalnymi. Moim źródłem informacji jest głównie strona naukaoklimacie.pl.

http://naukaoklimacie.pl/o-nas

Wróćmy do naszych profesorów. Tekst rozpoczyna się od stwierdzenia, że większość materii tworzącej atmosferę nie oddziałuje z promieniowaniem ze Słońca, bo składa się z symetrycznych cząsteczek. To spore uproszczenie, bo chodzi przecież (o czym autorzy z pewnością wiedzą) konkretnie o absorpcję podczerwieni, a ta rządzi się znanymi (w szczególności autorom) regułami wyboru. Wynika z nich, że CO₂ powinien mieć pasma absorpcji w podczerwieni, bo jego cząsteczka może drgać w sposób asymetryczny - i tak jest w istocie. Innymi słowy, dwutlenek węgla jest w stanie zatrzymywać ciepło w atmosferze i mało kto ma co do tego wątpliwości. Ale kto bogatemu zabroni namącić na wstępie?

Następnie trafiamy na stwierdzenie, że efekt cieplarniany niekoniecznie jest czymś złym. Niezbyt błyskotliwe. Tak, efekt cieplarniany sprawia, że temperatury na Ziemi są tak przyjazne dla życia. To wyrażenie może kojarzyć się źle jedynie tym, którzy nie mają o tym bladego pojęcia. Problemem jest globalne ocieplenie klimatu, którego przyczyną jest nasilenie efektu cieplarnianego.

Idźmy dalej. Autorzy przytaczają dane z wówczas aktualnego raportu IPCC. Dane te dotyczą procentowego udziału różnych gazów w efekcie cieplarnianym. Jak zauważają autorzy, wartości te są bardzo zgrubne i mają gigantyczny rozstrzał, co w ich oczach dyskwalifikuje je jako źródło informacji dla prawodawców. Pomijając fakt, że uczciwe podawanie zakresu błędów jest czymś, czego spodziewamy się po dobrej nauce, autorzy wykazują się tutaj sporym niezrozumieniem tematu. Gazy cieplarniane nie tylko mają różną siłę działania (w przeliczeniu na ilość) oraz różne stężenia, ale w dodatku mają wpływ na siebie nawzajem. Na przykład: zwiększenie stężenia CO2 podnosi temperaturę być może w niewielkim stopniu, ale to przyczynia się do nieco większego parowania oceanów, a więc zwiększenia stężenia pary wodnej, co przynosi dalszy wzrost temperatury. Dość powiedzieć, że to bardzo złożony układ, w którym całościowy efekt działania gazów cieplarnianych nie jest prostą sumą wpływów pojedynczych związków – stąd trudności w dokładnym policzeniu tych przyczynków.

Autorzy słusznie zauważają, że antropogeniczna emisja CO₂ stanowi niewielki procent całego cyklu emisji i absorpcji tego gazu na Ziemi. Ale stan stacjonarny, o którym mówią autorzy nie pozostaje najwyraźniej stacjonarny, jeśli konsekwentnie każdego roku do układu wprowadzany jest nadmiar CO₂ – nadmiar w stosunku do możliwości absorpcji CO₂ przez oceany i biosferę.

source:wikipedia

Wartości podane przez autorów zgadzają się co do rzędu z wieloma naukowymi źródłami. Warto dodać, że akurat same wulkany, często wspominane przez "sceptyków"*, emitują średnio mniej niż jedną gigatonę CO₂ rocznie, więc nie mają dużego wkładu do naturalnych źródeł dwutlenku węgla. Nie należy tego mylić z wpływem na klimat pyłu po sporadycznych, katastrofalnych eksplozjach, który bywał realny, ale nie ma to związku z obecnie obserwowanym ociepleniem i nie jest przedmiotem tej dyskusji.

Dyskwalifikowanie doniesień o wpływie na klimat antropogenicznego nadmiaru CO₂ tylko dlatego, że większość mediów prezentuje badania naukowe bardzo nieprecyzyjnie ("zły CO₂") jest nieuczciwe. Autorzy tego tekstu są naukowcami i powinni być w stanie korzystać z publikacji ekspertów w naukowej literaturze, a nie cytować kiepskie dziennikarstwo i na tej podstawie odrzucać wszystkie twierdzenia o globalnym ociepleniu. Zresztą jak na ironię okazuje się, że CO₂ antropogeniczny DA SIĘ odróżnić od naturalnego na podstawie składu izotopowego. Węgiel związany miliony lat temu w pokładach paliw kopalnych jest uboższy w izotop C-13 niż CO₂ występujący w naturalnym obiegu. I tak się składa, że odnotowujemy spadek zawartości węgla C-13 w atmosferycznym CO₂, co wskazuje na antropogeniczne źródło wzrostu stężenia tego gazu obserwowanego w ostatnich dekadach.

Nie będę się odnosił do ostatnich dwóch sekcji artykułu, bo dotyczą one kwestii walki z globalnym ociepleniem i jej ekonomicznych skutków oraz teorii gier. Można mieć różne opinie na temat metod, opłacalności czy konieczności walki z tym zjawiskiem, ale samo zjawisko oraz jego konsekwencje (między innymi nasilone występowanie ekstremalnych zjawisk pogodowych) są już w tym momencie solidnie udokumentowanym faktem i twierdzenie inaczej jest – w przypadku tak wykształconych osób jak autorzy tego tekstu – przykładem skandalicznego braku wiedzy i arogancji. Pozostaje zapytać, kto panom profesorom płaci za pisanie takich bzdur. Z pewnością znaleźliby się tacy, którym to się opłaca.

Na zakończenie proponuję zobaczyć ten krótki film, w którym mój ulubiony popularyzator nauki prezentuje fakty związane z globalnym ociepleniem. Filmiki z Internetu z reguły nie powinny być traktowane jako wiarygodne źródło informacji, ale ten konkretny to bardzo dobra i ciekawa prezentacja, a informacje w niej zawarte pochodzą z naukowych publikacji, do których odnośniki znajdują się w opisie filmu.

https://www.youtube.com/watch?v=OWXoRSIxyIU

*Sceptycyzm to nieprzyjmowanie niczego na wiarę i otwartość na dowody. Tego drugiego warunku nie spełniają osoby negujące globalne ocieplenie, stąd cudzysłów.

 Adam